മൈസൂർ യാത്ര

മൈസൂർ, കർണാടകയിലെ പ്രസിദ്ധമായ ഒരു സ്ഥലമാണ്. (ഞാൻ പറഞ്ഞിട്ടു വേണമല്ലോ നിങ്ങൾ അറിയാൻ). കേരളത്തിൽനിന്ന് പോകുമ്പോൾ ഇഷ്ടം പോലെ ബസ്സുകളുണ്ട്. സ്വന്തം വാഹനത്തിലും പോകാം. അതിലും നല്ലത്, അവിടെയൊക്കെ കറങ്ങിക്കാണാൻ, അവിടെപ്പോയി ടാക്സി വിളിക്കുന്നതാവും കൂടുതൽ സൗകര്യം. മൈസൂർ പാലസും, ചാമരാജേന്ദ്ര സുവോളജിക്കൽ ഗാർഡൻസും, ഒക്കെ അടുത്തടുത്താണ്. രണ്ട് മൂന്ന് കിലോമീറ്ററിനുള്ളിൽ. ദൂരെ പോകാനുള്ളത് ചാമുണ്ഡി ഹിൽ‌സിലേക്കാണ്. അതിനു താഴെ മഹിഷാസുരന്റെ പ്രതിമയുണ്ട്. കുറച്ച് അടുത്തായി തിരിച്ചു മൈസൂരിലേക്കു വരുന്ന വഴി നന്ദിയും ഉണ്ട്. പിന്നെ വൃന്ദാവൻ. സിറ്റിയ്ക്കുള്ളിൽത്തന്നെ ജഗന്മോഹൻ പാലസും കാണാം. അവിടെ ആർട്ട് ഗാലറിയാണ്. ഫോട്ടോയെടുക്കാൻ അനുവാദമില്ല. മൈസൂർ പാലസിനുള്ളിലും ഫോട്ടോയെടുക്കാൻ അനുവാദമില്ല.

ഞങ്ങൾ രാവിലെ കുളിച്ചുപുറപ്പെട്ട് ചായ കുടിച്ച് ടാക്സിയിൽ ചാമുണ്ഡിഹിത്സിലേക്കു പോയി. അവിടെയാണ് ചാമുണ്ഡേശ്വരി അഥവാ മഹിഷാസുരമർദ്ദിനിയുടെ അമ്പലം.




ഒരു ഒമ്പതുമണിയായിക്കാണും. ഒഴിവുദിവസം അല്ലായിരുന്നതുകൊണ്ട് അത്ര തിരക്കില്ല. എന്നാലും ആളില്ലെന്നൊന്നും വിചാരിക്കരുത്. താഴെയുള്ള ചിത്രം അതിന്റെ ഒരു വശത്തുനിന്നാണ്.




അവിടെയെത്തിയാൽ, മാലയും പൂക്കളും പ്രതിമകളും ഒക്കെക്കൊണ്ട് പുറകേ നടക്കുന്നകച്ചവടക്കാർ ഉണ്ട്. വെറുതേ നീട്ടുന്നതുകണ്ട് അതൊക്കെ നിങ്ങളെ സ്വീകരിക്കാനാണെന്ന മട്ടിൽ ചാടിപ്പിടിച്ച് സ്വന്തമാക്കരുത്. ഒക്കെ ചോദിച്ചും കണ്ടും വാങ്ങിയാൽ നിങ്ങൾക്ക് നല്ലത്. ഓട്ടോ അല്ലെങ്കിൽ ടാക്സിയിൽ ഒക്കെ കയറുന്നതിനുമുമ്പും, സാധനങ്ങൾ വാങ്ങുന്നതിനുമുമ്പും ചാർജിലും വിലയിലും ആദ്യം തന്നെ ഒരു ധാരണയിൽ എത്തുക.




ഇവിടെയൊക്കെയുള്ള കച്ചവടക്കാർ പറയുന്നതിന്റെ നേരെ പകുതിയേ വില പറയാവൂ. ഞാൻ പറഞ്ഞുതന്നതാണെന്ന് ഇനി അവിടെപ്പോയിപ്പറയേണ്ട.




അമ്പലത്തിൽ തൊഴുതുകഴിഞ്ഞപ്പോൾ ഞങ്ങൾ മഹിഷാസുരനെ വന്ദിച്ചു. മൂപ്പരവിടെ വാളും കൊണ്ടു നിൽക്കുമ്പോൾ കണ്ടില്ലെന്ന് പറഞ്ഞ് വരാനൊന്നും പറ്റില്ല.




പിന്നെയും വാഹനത്തിൽ കയറി നന്ദി പ്രതിമ ഉള്ളിടത്തേക്ക്. അവിടെയൊക്കെ ഒന്ന് നോക്കിവന്ന് വീണ്ടും വണ്ടിയിൽ കുന്നിന്മുകളിൽനിന്ന് താഴോട്ട്. വരുന്ന വഴിക്ക് ഒന്ന് എത്തിനോക്കിയാൽ മൈസൂർ നഗരത്തിന്റെ തീപ്പെട്ടിക്കാഴ്ചകൾ കാണാം.

പിന്നെ ഞങ്ങൾ പോയത് ജഗ്‌മോഹൻ പാലസിലേക്കാണ്. അകത്തേക്ക് കയറാൻ പൈസ വേണം. വല്യ ആൾക്ക് 20 രൂപ. കുട്ടികൾക്ക് 10 രൂ. അവിടെ ആർട്ട്ഗാലറി ഉണ്ട്. രവിവർമ്മച്ചിത്രങ്ങൾ കുറേയുണ്ട്. രവിവർമ്മ നമ്മുടെ നാട്ടുകാരനല്ലേന്നൊന്നും പറഞ്ഞിട്ടു കാര്യമില്ല. ചിത്രങ്ങളൊക്കെ അവരുടെ അടുത്തെത്തി. പോസ്റ്റ് കാർഡ് ചിത്രങ്ങൾ വാങ്ങാനും കിട്ടും. ഒരുപാട് ചിത്രങ്ങൾ അവിടെയുണ്ട്. അവിടെ നല്ലൊരു ഫ്രഞ്ച് ക്ലോക്ക് ഉണ്ട്. മണിക്കൂറു കൂടുമ്പോൾ, അതിൽ സംഗീതം വരും. അപ്പോൾ അതിനുള്ളിലെ പട്ടാളക്കാരുടെ പ്രതിമകൾ മാർച്ച് ചെയ്യും. സമയം ഉണ്ടെങ്കിൽ അതും നോക്കിയിരിക്കാം. പാലസിനുള്ളിൽ ഫോട്ടോയെടുക്കാൻ അനുവാദമില്ല. അവിടെ ക്ലോക്കിലെ മാർച്ച് കഴിഞ്ഞപ്പോൾ ഞങ്ങൾക്ക് വിശന്നു.




എന്നാലും അതുകഴിഞ്ഞ് ഫിലോമിനപ്പള്ളിയിലേക്കു വിട്ടു. അവിടെ കയറിയിറങ്ങി. എവിടെയെങ്കിലും ഹോട്ടലിൽ ഒന്ന് കയറിക്കിട്ടിയാൽ രക്ഷപ്പെട്ടു. ഊണിന്റെ സമയം ആണെങ്കിൽ തിരക്കുതന്നെ. അതുകൊണ്ട് കുറച്ച് നേരത്തെ ഊണുകഴിക്കാനെന്ന മട്ടിൽ ആദ്യം പോയി കഴിച്ചിറങ്ങുന്നതാവും സൗകര്യം. അങ്ങനെ തിരക്കുവരുന്നതിനുമുമ്പ് ഒരിടത്തുകയറി.

ഊണുകഴിഞ്ഞപ്പോൾ പതിവുപോലെ ഉറങ്ങണമെന്നൊക്കെ എനിക്കു തോന്നിയെങ്കിലും സ്വന്തം വീട്ടിൽ അല്ലാത്തതുകൊണ്ട് വീണ്ടും വാഹനത്തിൽ കയറി. ശ്രീരംഗപട്ടണത്തിലേക്ക്. അവിടേക്ക് 13 കിലോമീറ്റർ ഉണ്ട്. ആദ്യം രംഗനാഥസ്വാമിക്ഷേത്രം ഉണ്ട്. ഉച്ചയ്ക്ക് എന്നെപ്പോലെത്തന്നെ ഉറങ്ങുന്ന സ്വഭാവം ആ സ്വാമിക്കും ഉള്ളതുകൊണ്ട് വാതിലൊക്കെ ഭദ്രമായി അടച്ചിരുന്നു. പിന്നെക്കാണാം എന്നും പറഞ്ഞ് പോന്നു. അതിനടുത്തു തന്നെ ടിപ്പുവിന്റെ ജയിൽ ഉണ്ട്. ജയിൽ എന്നൊക്കെ പേരേയുള്ളൂ. അതുകഴിഞ്ഞ് പോയാൽ സമ്മർ പാലസ് ഉണ്ട്. പാലസ് എന്നൊന്നും അതിനും പറയാനില്ല. അവിടെ കുറച്ച് ചിത്രങ്ങളും കുറച്ച് ആയുധങ്ങളും ഒക്കെ വെച്ചിട്ടുണ്ട്. അതും കണ്ടിറങ്ങി. ടിപ്പു മരിച്ചുവീണ സ്ഥലം ഉണ്ട്. അതു റോഡിൽ നിന്ന് വാഹനത്തിൽ നിന്നു നോക്കാൻ ഉള്ളതേയുള്ളൂ. പിന്നെ, ഇരുവശവും കോട്ടയാണെന്നൊക്കെ ഡ്രൈവർ പറഞ്ഞു. എന്തു കോട്ട! അയാളു പാവം, കണ്ണൂർ കോട്ടയോ തലശ്ശേരി കോട്ടയോ കണ്ടിട്ടുണ്ടാവില്ല എന്നോർത്ത് ഞാനങ്ങു ക്ഷമിച്ചു. ക്ഷമിച്ചില്ലെങ്കിൽ നമ്മുടെ തടിക്ക് കോട്ടം തട്ടും. വഴിയിൽ ഇറക്കിവിട്ടാൽ നടന്നുപോവാൻ വഴി നമുക്കറിയില്ലല്ലോ.

വാട്ടർ പാർക്കിലൊന്നും പോയാൽ വേഗം പുറത്തിറങ്ങാൻ പറ്റില്ലെന്നുള്ളതുകൊണ്ട് അതൊന്നും വേണ്ടെന്നുവെച്ചു. പോകുന്നവഴിക്ക്, ഒരു അമ്പലം ഉണ്ട്.(പേരെനിക്ക് സംശയം). അവിടെ അരുവി പോലെ ഉണ്ട്. പാർക്ക് ഇല്ല. വാട്ടർ മാത്രേ ഉള്ളൂ. വണ്ടി പാർക്ക് ചെയ്തു. കുട്ടികൾക്കും വലിയവർക്കും ഒക്കെ ഇറങ്ങാം വേണമെങ്കിൽ. ഞങ്ങൾ വെള്ളത്തിൽ ഇറങ്ങിയില്ല. ഇനി പോകുമ്പോൾ ഇറങ്ങാമെന്ന് ഞാൻ വെച്ചു. അവിടേയും കുറേ കടകളൊക്കെയുണ്ട്. വെറുതേ ഓരോന്ന് വാങ്ങിക്കൊണ്ടുവരേണ്ടെന്ന് കരുതി ഒന്നും വാങ്ങിയില്ല. ഇടയ്ക്കിടയ്ക്ക് വാങ്ങിയത്, വെള്ളവും സോഫ്റ്റ് ഡ്രിങ്ക്സും മാത്രം. വേനൽക്കാലത്ത് അതില്ലാതെ പറ്റില്ല.

അതുകഴിഞ്ഞ് (Ranganthittu Bird Sanctuary)രംഗനതിട്ടു പക്ഷിസങ്കേതത്തിലേക്ക് വിട്ടു. മൈസൂർ നഗരത്തിൽനിന്ന് നേരിട്ടുവന്നാൽ 19 കിലോമീറ്റർ ഉണ്ടാവും.




കുറച്ച് കാക്കേം മൈനേം കോഴീം, ബസ്സിലെ കിളീം. ഇത്രയൊക്കെയായാൽ ഞങ്ങളുടെ കിളിനിരീക്ഷണം കഴിഞ്ഞു.




അതുകൊണ്ട് പലതരം പക്ഷികളെ കാണാതെ പോരാൻ തോന്നില്ല. അവിടെ വെള്ളത്തിലൂടെ ബോട്ടിൽ കൊണ്ടുപോയി ചുറ്റി, പക്ഷികളെ കാണിച്ചുതരും.




വിദേശികളും സ്വദേശികളുമായ പക്ഷികൾ. കുറേയെണ്ണം വെള്ളത്തിൽ പാറമേലും, അരുവിക്കു ചുറ്റുമുള്ള മരത്തിലും ഉണ്ട്. വവ്വാലുകൾ കുറേയെണ്ണം തൂങ്ങിക്കിടപ്പുണ്ടായിരുന്നു.




അവിടുന്നു വന്നതാ, ഇവിടുന്നു വന്നതാ എന്നൊക്കെ ബോട്ട് തുഴയുന്ന ആൾ പറഞ്ഞുതരും. അയാൾ ബോട്ട് തുഴയാൻ തുടങ്ങിയപ്പോൾ, അയാളെ സഹായിച്ചേക്കാംന്നു കരുതി, ഞാൻ കൈ വെള്ളത്തിലിട്ട് തുഴയാൻ തുടങ്ങി. അപ്പോ അയാൾ പറഞ്ഞു, മുതലയുണ്ട് വെള്ളത്തിൽ. കൈയും തലയും വെള്ളത്തിലിടരുതെന്ന്. പേടിച്ചുപോയി. അതുകൊണ്ട് നാവ് വരെ പിന്നെ എടുത്തില്ല. മുതല പിടിച്ചൂ, മലയാളം ബ്ലോഗർ ചത്തൂ എന്നൊക്കെപ്പറഞ്ഞാൽ മുതലയ്ക്ക് നാണക്കേടല്ലേ. പിന്നെ, ബോട്ട് പക്ഷികളുടെ അടുത്തുവരെ പോകില്ല. പാറയുണ്ട്. പിന്നെ നമ്മളൊക്കെ ചെന്ന് ഹലോ പറയുന്നതൊന്നും അവയ്ക്ക് ഇഷ്ടമാവും എന്നും തോന്നുന്നില്ല. നല്ല പക്ഷികൾ. ക്യാമറയിൽ കിട്ടിയതൊക്കെ പിടിച്ചു. ബോട്ട് ഒരു വട്ടം കറങ്ങിവന്ന്, കയറിയിടത്ത് ഇറക്കും.



ആദ്യം വിചാരിച്ചു, എല്ലാവരും ബോട്ടിൽ നിന്ന് അനങ്ങി എണീറ്റും ഇരുന്നും കളിക്കാതിരിക്കാനാവും അയാൾ മുതലയുണ്ടെന്ന് പറഞ്ഞതെന്ന്. പിന്നെ കുറേയെണ്ണത്തിനെ കണ്ടപ്പോഴാണ് ബോദ്ധ്യം വന്നത്. ബോട്ടിനു പിന്നാലെ ഒന്നു വന്നുനോക്കി.

അവിടെനിന്ന് പിന്നെയും യാത്ര. വൃന്ദാവനത്തിലേക്ക്. മൈസൂർ നഗരത്തിൽനിന്നു 28 കിലോമീറ്റർ ഉണ്ടെന്ന് ഡ്രൈവർ പറഞ്ഞു. അവിടെ രാധയും കണ്ണനുമൊന്നുമില്ല. നമ്മളു തന്നെ. പിന്നെയുള്ളത് കുറേ ഫൗണ്ടൻ മാത്രം.



തോട്ടവും, കൃഷ്ണരാജസാഗർ ഡാമും. കാവേരിനദിയാണ് അവിടെ. കുറേയുണ്ട് കാഴ്ചകൾ കാണാൻ.





അവിടെ ക്യാമറയ്ക്ക് വിലക്കൊന്നുമില്ല. എന്നാലും വീഡിയോ ക്യാമറയ്ക്കും സ്റ്റിൽ ക്യാമറയ്ക്കും ഒക്കെ വേറെ വേറെ തുക കൊടുക്കണം. വൃന്ദാവനത്തിൽ ചുറ്റി നടന്ന് സമയം അധികം കളയാതെ, പെട്ടെന്ന് തന്നെ, മ്യൂസിക്കൽ ഫൗണ്ടൻ ഉള്ളിടത്തേക്കുവന്നു. ഇരുട്ടാവുന്നതിനുമുമ്പ് ഗ്യാലറിയിൽ സ്ഥലം പിടിച്ചാൽ രക്ഷപ്പെട്ടു. ഞങ്ങൾ ആദ്യം പോയതുകൊണ്ട് തിരക്കില്ലാതെ മുകളിൽത്തന്നെ ഇരിക്കാൻ പറ്റി. നാലോ അഞ്ചോ പാട്ട്. അതിനനുസരിച്ച് ഫൗണ്ടനിലൂടെ വെള്ളം ഡാൻസ് കളിക്കും. പല നിറത്തിൽ. നല്ലൊരു കാഴ്ചയാണ് അത്.

അവിടെനിന്ന് ഞങ്ങൾ താമസിക്കുന്നതിനടുത്തുനിന്ന് ഭക്ഷണം കഴിച്ചു. റൂമിൽ വന്നു. ഫ്രഷായി. പിന്നെ ഗുഡ്നൈറ്റ്.

പിറ്റേദിവസം രാവിലെ ആയി. വീട്ടിലല്ലെന്ന് ഓർമ്മ വന്നപ്പോ സന്തോഷമായി. എണീറ്റ് കാപ്പിവെക്കേണ്ടല്ലോ. തലേദിവസത്തെ അലച്ചിലിന്റെ ക്ഷീണം ഉണ്ട്. എന്നിട്ടും എണീറ്റ് കുളിച്ചു ജപിച്ചൊരുങ്ങി, ഭക്ഷണം കഴിക്കാൻ പോയി. കഴിച്ചിറങ്ങി, ഓട്ടോ വിളിച്ചു. സൂവിലേക്കും പാലസിലേക്കും ഒക്കെ പോകാൻ ഓട്ടോ മതി. ചാർജ് ആദ്യമേ ചോദിച്ചുവയ്ക്കണംന്ന് മാത്രം. സൂവിനു മുന്നിലെത്തി. സൂ, സൂ എത്തി എന്ന് ചേട്ടൻ. ഇറങ്ങിയപ്പോഴേക്കും ഒരു കൂളിംഗ്‌ഗ്ലാസ്സുവില്പനക്കാരൻ വന്നു വാങ്ങാൻ നിർബന്ധിച്ചു. അയാൾ പറഞ്ഞതിന്റെ പകുതി ഞാനും പറഞ്ഞു. കുട്ടികൾക്ക് വാങ്ങി. വല്യവരേയും അയാളൊന്ന് നിർബന്ധിച്ചു വാങ്ങാൻ. പക്ഷേ ഞങ്ങൾക്ക് കണ്ണടയിട്ടാൽ ഗ്ലാമർ പോകുമെന്നു പറഞ്ഞ് വാങ്ങാതെ തടിതപ്പി. ഉള്ളതല്ലേ പോകൂ എന്ന് അയാൾ മനസ്സിൽ വിചാരിച്ചുകാണും. ചാമരാജേന്ദ്ര സൂവോളോജിക്കൽ ഗാർഡൻ എന്നാണ് ആ സൂവിന്റെ പേര്. പ്ലാസ്റ്റിക്കുവസ്തുക്കളൊന്നും കടത്തില്ല. ബാഗൊക്കെ ചെക്കു ചെയ്യും. ഭക്ഷണവസ്തുക്കൾ ഒന്നും കൊണ്ടുപോകരുതെന്നൊക്കെയുണ്ട്. ക്യാമറയും ഒക്കെ നോക്കും. ചാർജും ഉണ്ട് അകത്തേക്ക് കടക്കാൻ. നമുക്ക് തനിയേ ചുറ്റിക്കാണണമെങ്കിൽ അങ്ങനെ ആവാം. അതു പറ്റില്ലെങ്കിൽ അവിടെ വണ്ടികളുണ്ട്. അതിനു വേറെ പൈസ കൊടുക്കണം. പിന്നെ അടുത്തുനിന്നു കാണണമെങ്കിൽ അതിൽനിന്നു ഇറങ്ങിക്കാണുകയും വേണം. നടക്കുന്നതു തന്നെ നല്ലത്. ഒരുപാട് പക്ഷിമൃഗാദികൾ ഉണ്ട്. ജിറാഫ്, കണ്ടാമൃഗം, മയിൽ, പല തരം പക്ഷികൾ, പാമ്പുകൾ, കുറച്ചു മുതലകൾ, ആന, സിംഹം, പുലി, കുരങ്ങ്, ആന, പന്നി, കുറുക്കൻ....അങ്ങനെയങ്ങനെ പോകും. അവയിൽ ചിലത് താഴെ.



ഇന്നു നല്ല വെയിലുണ്ട്. ചൂടായിരിക്കും. കുളിച്ചേക്കാം.


കണ്ണീരൊഴുക്കാൻ മാത്രമല്ല, ചിരിക്കാനും എനിക്കറിയാം.


പീലി വിരിച്ചാൽ ഇങ്ങനെയിരിക്കും. ഇഷ്ടമായോ?



ഈ പോസിൽ ഫോട്ടോ പരമാവധി നന്നാവണം. അല്ലെങ്കിൽ..


ഇതാണ് പച്ചവെള്ളം എന്നു മനുഷ്യരു പറയുന്നത്.


ഭൂമിക്കടിയിൽ എന്തായിരിക്കും!

അങ്ങനെ കൂട്ടുകാരെ ഒക്കെകണ്ട് പുറത്തിറങ്ങിയപ്പോൾ രാവിലെ കഴിച്ചതൊക്കെ ദഹിച്ചു. പിന്നെ പഴങ്ങൾ വാങ്ങിക്കഴിച്ചു.

പിന്നെ ഊണുകഴിക്കാൻ എന്നും പറഞ്ഞ് ഒരിടത്തു കയറി. അവിടെ ഊണിനു ഒരുമണിക്കൂർ കൂടെ കഴിയണമായിരുന്നു. ജ്യൂസ് കുടിച്ചു. ഇറങ്ങി. പിന്നെ കുറച്ച് അങ്ങോട്ടുമിങ്ങോട്ടും റോഡിന്റെ നീളം അളന്നു. വെയിലൊക്കെ തലയിലാക്കി. പിന്നെ വേറൊരു ഹോട്ടലിൽ കയറി ഊണു കഴിച്ചു.

അതുകഴിഞ്ഞ് പ്രസിദ്ധമായ മൈസൂർ പാലസ്സിലേക്ക്. ദസറ ഉത്സവം ഒക്കെ അവിടെയാണ്. അവിടേയും കടക്കാൻ പൈസ കൊടുക്കണം. മെയിൻ ഗേറ്റിനുള്ളിൽ ക്യാമറ കൊണ്ടുപോകാം.




പൊരിവെയിൽ ആയതുകൊണ്ട് കൂടുതൽ ചിത്രമെടുത്ത് സമയം കളഞ്ഞില്ല.




കൊട്ടാരത്തിന്റെ അകത്തേക്ക് ക്യാമറ കൊണ്ടുപോകാൻ പറ്റില്ലെന്ന് മാത്രമല്ല, മോബൈൽ ഫോണും ഓൺ ചെയ്യാൻ അനുവദിക്കില്ല. കൊട്ടാരത്തിൽ കടക്കുന്നതിനുമുമ്പ് ചെരുപ്പൊക്കെ അഴിച്ചുവയ്ക്കണം. അവിടെ ചെരുപ്പുസൂക്ഷിക്കുന്നിടം ഉണ്ട്. പൈസ കൊടുക്കണം. ബാഗും ചെക്ക് ചെയ്യും. അകത്തു കടന്ന് മൊബൈൽ ക്യാമറ കൊണ്ട് ഫോട്ടോ എടുക്കാൻ ശ്രമിച്ചാൽ പിടിക്കപ്പെടും. അങ്ങനെ ചെയ്ത ഒരാളെ അവിടുത്തെ സെക്യൂരിറ്റിക്കാർ പിടിച്ചു ചോദ്യം ചെയ്യുന്നതുകണ്ടു. അവിടെ ഉള്ളിൽത്തന്നെ വേറൊരു വശത്തായി, വേറൊരു പാലസും, അമ്പലവും ഒക്കെയുണ്ട്. ഒട്ടകസവാരിയും ആനസവാരിയും ഉണ്ട്. കുട്ടികൾ മാത്രം കയറി. എന്നെ കണ്ടാൽ ഒട്ടകം പേടിച്ചുപോവില്ലേ? ;)

അവിടെ നിന്നും ഇറങ്ങിയപ്പോഴേക്കും ക്ഷീണമായി. ഭക്ഷണം കഴിച്ചു. പിന്നെ കുറച്ച് ഷോപ്പിംഗ്. കളിപ്പാട്ടങ്ങളും പുസ്തകങ്ങളും. മൈസൂർ സിൽക്കിനു പ്രസിദ്ധമാണെങ്കിലും ഞങ്ങൾ സാരിയൊന്നും വാങ്ങിയില്ല. ഇനിയും സ്ഥലങ്ങളൊക്കെയുണ്ടാവും. അതൊക്കെ കാണൽ പിന്നീടൊരിക്കലാവാമെന്നുവെച്ചു.

അങ്ങനെ ഒരു മൈസൂർ യാത്ര കഴിഞ്ഞ് നാട്ടിലേക്കുള്ള വാഹനത്തിലേക്ക്. നാട്ടിലേക്ക് ഇഷ്ടം പോലെ ബസ്സുകളുണ്ട്. കർണാടകയുടേതും കേരളത്തിന്റേതും.